Köşe Yazıları

21. Yüzyılda Nasıl Bir Siyaset?

Büyük olaylar elbette ardında küçük hayatlarda bir çok iz bırakır. Arka sokaklar bu izlerin birikimiyle oluşur. Romanların, filmlerin, hikayelerin, yer yer kurgusal da olsa gerçek hayat şovlarının aktardığı bu arka ve ara sokaklar, ülkelerin tüm hikayesinin tortularını  önümüze taşıyor. Bunları zihnimizden atmak mümkün değil.

Bu “ara” ya da “arka sokaklara” bigane kalınabilir mi? Onları görmeden ülkeler, toplumlar analiz edilebilir mi? Türkiye’yi dolaşırken de İslam dünyasında kadın belgeselleri yaparken de en çok dikkatimi çeken bu olmuştu. Harran ovaları ile Rize’nin dağları arasında bile tek bir benzerlik yoktu. Ülkelerin başkentlerinde yaşayan, bilinen seçkinler ile arka sokaklarda yaşayanlar uçtan uca farklıydı. Birinde sessiz yığınlar kitleler vardı, diğerinde sesi daha çok çıkanlar. Sınıf ayrımlarının doğal oluşum mekanizmalarına bakarak, daha aşağıdaki sınıfların kadın gerçeği ile üst sınıflar arasındaki farkın ortalamasını almak ne kadar mümkündü? Bu soruyu önemli buluyorum. Çünkü ülke hikayeleri buradan çıkıyor. Türkiye’nin hikayesinin yazılamamasının sebebi de böyle bir yelpazenin açılamamasından kaynaklanıyor. Bir taraf sadece en aşağılara, bir taraf ta sadece en yukarıya bakıyor.  Ülkenin hikayesi hiçbir yerden çıkmıyor. Ülke ortalaması ise gerçeğin aynası… Siyaset felsefesi ve pratiği üretmek için de ihtiyaç olan zeminbu…Bunu sadece kendi ülkemiz için söylemiyorum. Tüm dünya aynı çelişkili tablolarla karşı karşıya. Salt veriler, tablolar anlamaya yetmiyor, sosyolojiyi, kültürü, insanı,sabit kalması gereken değerleri kuşatan yeni yorumlara ihtiyaç var. Orada yerli yerinde durana sıkı sıkıya sahip çıkarken de arkada olan biteni ve geleceği öngörebilen berrak bir bakış, güven, inanç ve en önemlisi iyiniyete ihtiyacımız var. Bunlarla birlikte ülke ortalaması, siyaset felsefesinden politikalarına önemli bir zemin sağlar inancındayım.

…

Günümüzde ana akım siyaset felsefeleri hangisi diye bir soru soracak olsak galiba verecek çok net cevaplarımız yok. Tarafımızın, parlamentonun sağında ya da solunda olmamızın, ideolojik  bakışların, inançların siyaset felsefemize kattığı artıları eksileri değerlendiren yeni bir siyaset felsefesi hiçbir tarafta oluşamadı. Veya giderek daha çok önem kazanan,bir arada, ülke ortalamasını temsil ederek nasıl yaşanabileceğine dair bir cevap da üretilebilmiş değil. Bu yüzyılda her şey yara aldı, ya da zıddına evrildi. Eklektik siyaset felsefeleri, arka ve ara sokaklardaki yansımaları dikkate almayanyada popülizme teslim olan politikalar bizi 21. Yüzyıl’da ne kadar sağlam tutar bilmiyorum. Değişimi öncelikle kendimizde görerek işe başlamakta fayda var.

…

ÇIĞRINDAN ÇIKMIŞ GERÇEKLİK

UlrichBeck1986’da “Risk Toplumu- Başka Bir Modernliğe Doğru” kitabını kaleme alırken bir keşif ve öğrenme sürecinde yazdığını söylüyor. “Sanayi, sermaye, sınıfsal ögeler, çekirdek aile, bilim,ilerleme, demokrasi birey” gibi bir çok “aydınlanma “ ya da modern döneme ait kavramın sonrasına taşıdığı riskleri analiz ediyor. Kitabın önsözünde şunları söylüyor… “Bu kitabın konusu, göze çarpmayan ‘post’ önekidir. Post zamanımızın anahtar kelimesidir. Her şey ‘post’tur. Post endüstriyel terimine bir süredir alışmıştık ve az çok ne anlama geldiğini anlayabiliyorduk. ‘Post modernizm’ ile birlikte her şey belirsizleşmeye başladı. Aydınlanma sonrası kavram belirsizliği o kadar karışık ki, kediler meraktanbile olsa bu karanlığa dalamaz. “post” modaya kapılan çaresizlik için anahtar kelimedir. Adını koyamadığı bir “post” durumunu çağrıştırır,adlandırdığı ve olumsuzladığı mevzularda ise bildik olanın katılığında mevcudiyetini sürdürür. Geçmiş artı ‘post’çığrından çıkmış gibi görünen bir gerçekliğin boş sözlerle malul ve dar kafalı anlayışsızlığı karşısında başvurduğumuz temel reçetedir. Bu kitap post kelimesinin anlamını ortaya çıkarma girişimidir…”

1986’dan 2020 ye  geldik. Beck’in sözünü ettiği pek çok şey bugün hakikat olarak önümüzde yükseliyor. Post takılı ilk kelime “post truth” 2016’da Oxford sözlüğüne girdi… Ancak hayatımızda “post” olanı doğru anlayabilmek için siyaset için bu kelime üzerine düşünmeye davet ediyorum…

“HAKK HERŞEYİ FETHEDER…”

Madem kitaplardan açıldı söz, bu hafta masamda olan kitapları yazayım istiyorum. Bunlardan birisi Nabi Avcı’nın yeni bir baskıyla hacmi genişletilmiş olarak yayınlan “Enformatik Cehalet” isimli kitabı. İlk baskısı 1990’da yayınlanan bu kitap o dönem için iletişim konusunda bize büyük bir pencere açmıştı. Ortay koyduğu bakış açısıyla pek çok medyayı, bilgiyi, haberi, filmi  yeniden gözden geçirmemize sebep oldu. Nabi Avcı ilk baskısı ile bu yeni baskısı arasında “twitter’ları , Facebook’ ları, Instagram’ları ve benzerleri /benzemezleri ile durmadan yayılan, yayıldıkça sığlaşan, sığlaştıkça yayılan uçsuz bucaksız bir sanal alem uzandığını söylüyor. Distopyaların her geçen gün daha da mümkün olabileceğine inandırıldığımız  bu çağda yazar sunuş yazısını Guenon’un Modern Dünyanın Bunalımı’nın sonunda söylediği şu sözlerle bitiriyor: “ İçlerinde umutsuzluğun ayartıcı fısıltılarını duyanlar, kendi kendilerine, bu alanda yapılan hiçbir şeyin kaybolmadığını; kargaşanın, yanlışın ve karanlığın ancak geçici bir süre galip gelebileceğini, her türlü kısmi ve geçici dengesizliğin ister istemez topyekün dengenin kuruluşuna katlıda bulunduğunu ve Hakk’ın gücü karşısında hiçbir şeyin sonuna kadar direnemeyeceğini hatırlatmalıdırlar. Eskiden, Batı’da bazı gizli örgütlerin benimsediği şu sözler onların da şiarı olmalıdır: VivcitOmniaVeritas: Hakk her şeyi fetheder…”